Dzień Miłośników Sera
Czy znasz to – być może zaskakujące – święto, o którym powinien wiedzieć każdy fan przysmaków powstających z mleka? 20 stycznia to Dzień Miłośników Sera, który stanowi świetną okazję nie tylko do goszczenia serów na własnym talerzu, ale także dowiedzenia się na ich temat czegoś więcej. Niektóre z tych informacji z pewnością będą dla Ciebie niespodzianką!
Sery i ich rodzaje
Na całym świecie wyróżnia się kilka tysięcy rodzajów sera. Wiele źródeł wskazuje na liczbę 4 tysięcy, choć weryfikacja prawdziwości tej informacji jest stosunkowo trudna. Polska ma dość bogatą historię serowarstwa i jest szóstym co do wielkości producentem serów na świecie. Na te statystyki znacząco wpływa produkcja twarogu.
Krajową produkcją serów zajmuje się blisko 600 przedsiębiorstw i firm, które produkują różne rodzaje serów: sery długodojrzewające, sery kozie, sery twarogowe, sery górskie i wiele innych. Około 1/3 tych firm to podmioty zajmujące się produkcją twarogów i twarożków.
Biorąc pod uwagę proces dojrzewania oraz technologię wytwarzania można wyróżnić:
- sery podpuszczkowe (miękkie, półtwarde i twarde) – w tej grupie znajdą się takie specjały jak ser camembert i brie, ser gorgonzola, bryndza, ser tylżycki, ser ementaler, parmezan, ser gouda, mozzarella żółta,
- kwasowe (niedojrzewające i dojrzewające), np. twaróg
- kwasowo-podpuszczkowe – serki ziarniste (typu cottage cheese; tzw. wiejskie).
Sery dzieli się także ze względu na zawartość tłuszczu – od tych śmietankowych, które zawierają go najwięcej (50-55%), do chudych, które zawierają poniżej 10% (podpuszczkowe) lub poniżej 14% tłuszczu (kwasowe).
Czy można kupić sery o niższej zawartości tłuszczu? Tak, alternatywą dla klasycznych serów żółtych jest ser piórko, który dzięki mniejszej ilości tłuszczu jest również mniej kaloryczny. Szczególnie chętnie sięgają po niego osoby odchudzające się, które pilnują dziennego spożycia kalorii, a jednocześnie nie chcą rezygnować z ulubionych serowych smaków.
Ser czy nie ser?
Międzynarodowa norma (Codex Alimentarius), która jest stosowana w przypadku produktów żywnościowych, zalicza do serów te przetwory z mleka, w których stosunek białek kazeinowych do kazeiny jest wyższy niż w mleku.
Zgodnie z tą normą ricotta… nie jest serem, ponieważ powstaje z serwatki i próżno w składzie ricotty szukać dużych ilości białek kazeinowych. Te, które się w niej ostatecznie znajdują, są efektem dodatku mleka i śmietanki w procesie produkcyjnym. Pomimo tego ricottę nazywa się zwykle serem.
Chronione nazwy serów i serowe ustawodawstwo
Zgodnie z rozporządzeniem z 1987 roku „serem” można nazywać wyłącznie te wyroby, które pochodzą z mleka. Biorąc to pod uwagę, a także dodatkową decyzję Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2017 roku, nazwa ta powinna być używana wyłącznie w przypadku produktów odzwierzęcych. Roślinne zamienniki – obecnie bardzo popularne za sprawą rosnącego zainteresowania dietą roślinną – nie mogą być zatem określane w ten sposób.
Są również konkretne typy serów, których nazwy są chronione i zastrzeżone dla konkretnego miejsca pochodzenia czy sposobu ich wyrobu. Tak stało się m.in. z fetą, w związku z czym na rynku pojawiło się mnóstwo produktów określanych jako sery sałatkowe czy favity. Doskonale znany jest nam również przykład rodzimego oscypka. Chroniona nazwa tego specjału wyzwala słowotwórczą kreatywność, której zawdzięczamy wszelakie „serki górskie”, „sery od bacy” czy „sery góralskie”.
Sery znane w różnych miejscach świata
Poniżej znajdziesz zestawienie serów, z których słyną dane obszary. Jeśli jesteś miłośnikiem sera i podróży, koniecznie pamiętaj o ich spróbowaniu podczas swoich wojaży!
- Ser halloumi – cypryjski wyrób, zaliczający się do produktów Chronionych Oznaczeniem Geograficznym. Powstaje z mleka owczego, koziego lub ich mieszaniny (z możliwą domieszką mleka krowiego).
- Ser gruyere – szwajcarski ser powstający z niepasteryzowanego mleka. Swoją nazwę zawdzięcza miejscowości, z której pochodzi.
- Ser mimolette – charakterystyczny ze względu na swój intensywnie pomarańczowy kolor, holenderski ser półtwardy.
- Buratta – włoski ser powstający z mleka krowiego lub bawolego z dodatkiem podpuszczki.
- Ser grana padano – jeden z najbardziej znanych włoskich serów. Twardy, długodojrzewający, używany głównie do makaronu (jako dodatek).
- Ser paneer – tradycyjny indyjski ser, charakterystyczny dla tej kuchni. Można określić go rodzajem twarogu, jest bardzo delikatny, świetnie sprawdza się w aromatycznych sosach na bazie curry.
- Ser pecorino – kolejny z włoskich serów, który jest wytwarzany z mleka owczego.
- Ser roquefort – uznawany za jeden z najstarszych gatunków sera, wyrabiany we francuskim miasteczku z mleka owczego.
Effect cheese, czyli ser kontra leki
„Efekt serowy” nie jest bardzo popularnym zjawiskiem, dlatego wiele osób może o nim nie wiedzieć. Dotyczy on interakcji pomiędzy niektórymi lekami a serami (i nie tylko), które są znaczącym źródłem tyraminy – aminokwasu odpowiedzialnego za wystąpienie tego efektu.
Jakie są objawy efektu serowego?
- gwałtowny wzrost ciśnienia krwi,
- ból głowy,
- wymioty,
- zaburzenia widzenia,
- wystąpienie uczucia niepokoju,
- dreszcze, nadmierne pocenie się, bladość
Na szczęście grupa leków wchodzących w interakcję z tyraminą jest stosunkowo krótka. Znajdują się na niej głównie preparaty stosowane w przypadku choroby Parkinsona oraz zaburzeniach depresyjnych (moklobemid).