Prawdopodobnie cierpisz na jej niedobór
Niedobór witaminy D, zwanej również witaminą słońca, jest bardziej powszechny niż może się to wydawać. Potwierdzają to publikacje naukowe, które jasno wskazują, że odsetek osób z prawidłowym poziomem witaminy D w organizmie przez lata znacznie się obniżył. W Polsce nawet 90% osób może cierpieć na jej niedobór! Jakie są przyczyny takiego stanu i co można zrobić, by uzupełnić witaminę D? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym artykule.
Do czego potrzebujemy witaminy D?
Witamina D3 spełnia bardzo wiele ról w organizmie:
- reguluje metabolizm wapnia oraz fosforanów, co ma ogromny wpływ na zdrowie kości,
- bierze udział w regulacji kilkuset genów,
- uczestniczy w procesach związanych z dorastaniem i funkcjonowaniem komórek układu odpornościowego,
- uczestniczy w szlakach endokrynnych,
- bierze aktywny udział w procesie neuroprzekaźnictwa.
Niedobór witaminy D3 wiąże się z wyższym ryzykiem zachorowania na nowotwory, zapadalnością na choroby układu krążenia, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę czy choroby autoimmunologiczne. Dodatkowo może obniżać odporność organizmu. Zauważa się również związki między niedoborem tej witaminy a rozwojem zaburzeń depresyjnych.
Przyczyny niedoboru witaminy D
Można wskazać na kilka przyczyn rozwoju niedoboru witaminy słońca. Pierwszą jest szerokość geograficzna – w naszym kraju nie dochodzi do efektywnej syntezy witaminy D przez cały rok, a tylko w kilku wiosenno-letnich miesiącach. Tak zwany niski indeks UV jest charakterystyczny dla krajów położonych w średnich i wysokich szerokościach geograficznych. Do tego należy dołożyć fakt spędzania zbyt małej ilości czasu na świeżym powietrzu, dietę ubogą w źródła witaminy D (której tak naprawdę z żywnością i tak dostarcza się niewiele), a także spadek syntezy skórnej. To ostatnie zjawisko dotyczy przede wszystkim osób starszych, które mogą wytwarzać nawet o 75% mniej witaminy D niż osoby młode oraz dorosłe.
Sam proces endogennej syntezy witaminy D mogą utrudniać takie czynniki jak zanieczyszczenie powietrza, przebywanie w pomieszczeniach i zasłanianie ciała. By mogło dojść do efektywnej syntezy witaminy słońca, należy wystawić na działanie promieni słonecznych część powierzchni ciała (np. ręce oraz nogi), na ok. 15 minut dziennie w godzinach między 10:00 a 15:00, bez użycia filtrów UV (nawet tych o niskim faktorze).
Do tego należy wspomnieć o przypadkach upośledzonego wchłaniania z przewodu pokarmowego, co ma miejsce m.in. po operacjach bariatrycznych oraz w stanach zapalnych jelit.
Objawy niedoboru witaminy D
W przypadku niedoboru witaminy D mogą pojawić się takie objawy jak:
- niskie stężenie wapnia w surowicy
- krzywica (u dzieci)
- osteomalacja (u dorosłych)
- bóle kostne i mięśniowe
- wypadanie włosów
- przygnębienie
- apatia
- senność
- brak energii
- wyższa wrażliwość na ból
- wyższe ciśnienie krwi
- spadek apetytu
- zaburzenia widzenia, pieczenie w jamie ustnej i gardle (przy bardzo niskim stężeniu)
Jak sprawdzić, czy mam prawidłowy poziom witaminy słońca?
Sposobem na sprawdzenie nasycenia organizmu witaminą D, jest badanie z surowicy. Bez trudu można je wykonać właściwie w każdym laboratorium diagnostycznym. Optymalny poziom witaminy D (25(OH)D) mieści się w zakresie 30-50 ng/ml (75-125 mmol/l).
Wyrównywanie niedoboru
Standardowe dawki profilaktyczne to 800-2000 j.m. witaminy D3 codziennie. Jest to jednak ilość, którą należy przyjmować w celu podtrzymania jej prawidłowego poziomu, a jak zostało wskazane na samym początku, wielu z nas cierpi na jej niedobór.
Celem leczenia niedoboru powinno być uzyskanie stężenia mieszczącego się w wartościach prawidłowych. Dawkę powinien ustalić specjalista, po zebraniu wywiadu zdrowotnego.
Na rynku dostępne są zarówno leki, jak i suplementy z witaminą D3. W przypadku głębokiego niedoboru zdecydowanie warto prowadzić kurację pod opieką lekarza, uzyskując jednocześnie lek na receptę.
W przypadku leków mamy pewność co do dawki substancji aktywnej, jaką one zawierają. Wynika to z procesu wprowadzania leków na rynek – przechodzą one pełną weryfikację. W przypadku suplementów diety opieramy się wyłącznie na deklaracji producenta, która jednak nie jest sprawdzana podczas procesu rejestracji suplementu.
Warto jeszcze wspomnieć o preparatach na prawach leku, które można kupić w aptece bez recepty. Wśród nich jest witamina D, która świetnie sprawdza się dla dzieci, ponieważ występuje w formie kropli.
O czym warto pamiętać? Dawka czyni truciznę i to należy mieć na uwadze również w przypadku przyjmowania różnego typu witamin.
Przedawkowanie witaminy D przede wszystkim wiąże się z hiperkalcemią. Dochodzi do większego wydalania wapnia wraz z moczem to jest z związane z mniejszą absorbcją z kanalików nerkowych. Przez to wzrasta również stężenie wapnia w surowicy, czyli hiperkalcemii. Objawia się ona wymiotami, nudnościami, spadkiem apetytu, dużym uczuciem pragnienia, osłabieniem, zwiększonym oddawaniem moczu, poceniem się, biegunką, świądem skóry, bólem głowy i oczu oraz nadpobudliwością. Do poważniejszych skutków zalicza się nadciśnienie, niewydolność nerek czy odkładanie wapnia w naczyniach krwionośnych. Stężenie witaminy D uznawane za potencjalne toksyczne to powyżej 100 ng/ml.