Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego
Zdrowie – podążając za terminem ukutym przez WHO – to dobrostan zarówno fizyczny, umysłowy, jak i psychiczny. O ile dość na ten aspekt fizyczny zwraca się sporo uwagi, to wciąż dla wielu osób mówienie o zdrowiu psychicznym stanowi temat tabu. To często prowadzi do bagatelizowania problemów i kryzysów psychicznych, z których przy wsparciu specjalistów jak najbardziej można wyjść. Niech ten dzień będzie okazją ku temu, by mówić o nich zdecydowanie więcej.
Definicja zdrowia psychicznego
Jeden z terminów zdrowia psychicznego wskazuje na dobrostan, w którym człowiek potrafi sobie radzić z sytuacjami stresowymi w codziennym życiu, jest świadomy swoich możliwości, a także podejmuje produktywną pracę i wnosi swój wkład w społeczność. Nie jest to jednak jedyna definicja i trudno wskazywać na taką, która byłaby główną czy najczęściej używaną.
Warto podkreślić, że sam brak rozpoznania choroby o podłożu psychicznym nie jest równoznaczny ze zdrowiem psychicznym. Jest to temat zdecydowanie bardziej skomplikowany, obejmujący m.in. zagadnienia związane z wypaleniem zawodowym, które zostało już nawet zakwalifikowane jako odrębna jednostka w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-11.
Czynniki wpływające na zdrowie psychiczne
Czynników wpływające na nasze zdrowie psychiczne jest bardzo wiele. Od tych związanych ze statusem materialnym i społecznym czy poziomem wykształcenia, do tych zależnych od trybu życia (m.in. dieta, sen) i uwarunkowań oraz kompetencji osobistych (np. umiejętności radzenia sobie ze stresem, poziomem samooceny, poczucia kompetencji czy skuteczności).
Nie da się nie zauważyć, że świat stawia współczesnego człowieka przed ogromem wyzwań. Jesteśmy wystawieni na szereg bodźców i nie zawsze wiemy, jak sobie z nimi radzić. Nie oznacza to, że jesteśmy „słabi”, „nieodpowiedni”, „niedostosowani”. Oznacza to, że potrzebujemy specjalistycznej pomocy, by poradzić sobie z problemami natury psychicznej – tak samo jak wtedy, gdy mamy problem z nerkami, wątrobą czy sercem.
Jak zadbać o swoje zdrowie psychiczne?
Pierwszą i naczelną radą jest sięganie po pomoc specjalisty, kiedy czujemy się źle. W wielu przypadkach konieczna jest farmakoterapia lub psychoterapia. Inne nawyki, które pozytywnie wpływają na nasz stan psychiczny, nie będą wówczas wystarczające, by pokonać kryzys.
Warto dbać o sen – przeciążony układ nerwowy zdecydowanie gorzej radzi sobie m.in. ze stresem. Jeśli masz problemy z zasypianiem, wypracuj swoje wieczorne rytuały: przewietrz sypialnię, postaraj się nie korzystać z urządzeń emitujących światło niebieskie na kilka godzin przed snem, unikaj bardzo intensywnego wysiłku fizycznego w godzinach późnowieczornych.
Na zdrowie psychiczne ma wpływ także to, co jemy. To połączenie jest dość nieoczywiste, ale jednak zauważalne są znaczące powiązania. Unikaj przetworzonej żywności, dostarczaj sobie kwasów z rodziny omega-3 i witaminy D (w formie suplementacji). Dbaj o ilość błonnika pokarmowego, który jest korzystny dla żyjących w jelitach mikrobów.
Znajdź czas na hobby i zajęcia, które sprawiają Ci przyjemność.
Bądź aktywny fizycznie przez co najmniej 150 minut tygodniowo (zgodnie z zaleceniami WHO). Postaw na taką aktywność, którą będziesz w stanie podejmować regularnie – to właśnie ona jest tutaj kluczem, a nie jednorazowe zrywy. Jeśli to możliwe, niech będzie to aktywność (ćwiczenia) na świeżym powietrzu. Ekspozycja na światło dzienne, bez względu na porę roku, jest również ważnym czynnikiem wpływającym na zdrowie psychiczne.
Utrzymuj interakcje społeczne i kontakty z ludźmi. Jesteśmy zwierzęciem stadnym i nawet osoby, które deklarują się jako skrajni introwertycy, dla swojego zdrowia psychicznego potrzebują kontaktów z innymi ludźmi. Spotykaj się z przyjaciółmi i tymi, których kochasz.
Szukaj technik i sposobów, które pozwolą Ci eliminować te czynniki, które destrukcyjnie wpływają na Twoje samopoczucie. Ciągłe zamartwianie się czy skupianie na negatywach nie ułatwia utrzymywania dobrostanu psychicznego. Czasem rozwiązania mogą przynieść rozmaite poradniki o charakterze samopomocowym, czasem psychoterapia, podczas której przepracujesz swoje schematy myślowe. Pamiętaj: korzystanie z pomocy specjalisty to nie wstyd.